Autorka przeciwstawia się powszechnej
krytyce nauczania szkolnego, a często i akademickiego, co nie oznacza, że nie
zauważa mankamentów kształcenia polonistycznego. Przedstawia możliwości
wykorzystania w nauczaniu języka polskiego dominującej współcześnie popkultury
(cz. I). Łączy prezentację różnorodnych przykładów zrealizowanych w praktyce
szkolnej (cz. II) i uniwersyteckiej (cz. III) z ustaleniami teoretycznymi i
nowymi metodologiami nauk humanistycznych.
Książka zaprasza do dialogu – z uczniem,
studentem, nauczycielem, badaczem. Jak zauważyła w recenzji prof. dr hab.
Halina Wiśniewska, „została napisana ze swadą, znawstwem zagadnień i – co rzadkie
– z emocjonalnym osobistym zaangażowaniem w opisywane eksperymentalne nowości
poznańskiego uniwersytetu”.
Publikacja może zainteresować wykładowców
różnych dziedzin polonistyki w szkołach wyższych, doktorantów, ośrodki
metodyczne i nauczycieli języka polskiego.
Maria
Kwiatkowska-Ratajczak – profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza,
kieruje Pracownią Innowacji Dydaktycznych w Instytucie Filologii Polskiej.
Autorka książek Z perspektywy wartości o
prozie dla dzieci i młodzieży (1994) oraz Metodyka konkretu. O wybranych problemach zawodowego kształcenia
nauczycieli polonistów (2002). Współredaktorka tomów rozpraw Konteksty polonistycznej edukacji
(1998), Między szkołą a uniwersytetem.
Odbiorcy w nowych podręcznikach dla reformującej się szkoły (2008). Współautorka
i redaktorka naukowa podręcznika akademickiego z zakresu dydaktyki kształcenia
polonistycznego Innowacje i metody
(2011). Redaktorka „Polonistyki”. Rzeczoznawczyni MEN do spraw podręczników. W
latach 2003–2006 przewodnicząca Komisji Edukacji Szkolnej i Akademickiej
Komitetu Nauk o Literaturze PAN. Współpracowała z Fundacja Guardiniego z
Berlina, Katedrą Polonistyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Wilnie i polonistami
z Uniwersytetu Masaryka w Brnie. Na zaproszenie Polish Teachers Association in
America, Inc. oraz Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” prowadziła wykłady i
warsztaty dla nauczycieli w Chicago.
Spis
treści
Wstęp
Część I
SZKOŁA I POPKULTURA
Literatura popularna w edukacji:
zagrożenie, potrzeba, konieczność
Między
upowszechnieniem a komercjalizacją •
Obligacje szkoły a kierunki zmian kulturowych • Zagubiona tożsamość •
Edukacyjna perswazja • Teksty „w
życiu zanurzone” • O potrzebie
„wstępnego neutralizmu aksjologicznego” •
Pokazać istotę formuliczności •
Podmiotowość ograniczona • Niebezpieczeństwa
i możliwości wewnątrzszkolne •
Uwarunkowania zewnątrzszkolne
Między chorałem, rockiem a hip-hopem
Przykład I:
Tęsknota za chorałem •Przykład II:
Już nie dystans a negacja • Bądźmy
zatem krytyczni • Od chorału do
rocka • W perspektywie hip-hopu
Szkoła a popkultura i „brak rdzenia
tożsamości”
Muzyka ulicy
• Jaka tożsamość? • Szkolne obrazy hip-hopu
Arystokracja a świat plebejuszy. O szkole i
kabarecie nie tylko Starszych Panów
Wielorakie
przeciwieństwa • Popularyzacja edukacji
• Błyskotliwy żart i rechot
półgłowków? • Dwa kabaretowe
światy
O tekstach kultury popularnej w
podręcznikach gimnazjalnych i praktyce edukacyjnej
Podręcznikowy
obraz popkultury • Zdaniem uczniów
Część II
UCZNIOWIE I „ZDARZENIA LEKTURY”
O szkolnym odkrywaniu świata wartości (nie
tylko Władysława Reymonta)
Edukacyjne
kolizje? • Szkolny konkret • Co wybierali uczniowie? • Filozofia pracy • Jaka kultura? • Od miłości do buntu •
Od przykładów do uogólnienia… • Pochwała
edukacyjnego pomiędzy…
Między cogito a dubito. Uczniowska lektura
tekstów Tadeusza Różewicza
Poznanie i
motywacja • Przymus czy
intelektualna przyjemność? •
Czytelnicze perspektywy • Propozycje
indywidualne • Spostrzeżenia i
pytania
Polemiki, spory, prowokacje – starcia
pokoleń literackich
Przykład I: Zrozumieć samego siebie • O co poszło? • Przykład II: Echo dawnych polemik? • Można inaczej
O podręcznikach polonistycznych dla szkoły
średniej – stałe problemy
Nowe wzorce • Nowa i dawna szkoła • Nowa reforma – dawne rozwiązania
Część III
WOKÓŁ DYDAKTYKI AKADEMICKIEJ
Mistrz czy nauczyciel?
Od kultury do edukacji • Nauka a teoria nauczania • Proces i metoda
Dydaktyka na studiach doktoranckich
Przesłanki merytoryczno-dydaktyczne • Założenia organizacyjne • Hospitacje – warsztaty – zaliczenie
Metodyka doktorancka – między tradycją akademicką
a współczesną komunikacją edukacyjną
Możliwości i dydaktyczne bariery • Pokonywanie barier i opór dawnych przyzwyczajeń • Kolejne edycje programu i nowe zjawiska • Rola obrazu • Konsensus tradycji i współczesności • Wiedza gotowa, indukcja i dedukcja • W stronę proksemiki • Uniwersytet i kapitał społeczny
Bibliografia
Nota bibliograficzna
Indeks nazwisk
