Autorka w swojej monografii,
dotyczącej ważnego dla Karpat gatunku drzewa, podejmuje próbę odpowiedzi na
pytania:
– jakie są zasoby jodły w lasach
Beskidu Małego,
– jakie ma ona szanse przetrwania
jako gatunek drzewostanotwórczy,
– czy można wskazać rejony Beskidu
Małego szczególnie uprzywilejowane dla celów hodowlanych ze względu na wyższy
wskaźnik żywotności jodły.
Wyniki badań autorka udostępniła
Leśnemu Kompleksowi Promocyjnemu „Lasy Beskidu Śląskiego” oraz dla celów
„Programu dla Beskidów”, co przyczyniło się do określenia źródeł pochodzenia
nasion jodły, z których korzysta obecnie Karpacki Bank Genów w Nadleśnictwie
Wisła. Umożliwi to zachowanie najbardziej wartościowych genotypów drzew
wykorzystywanych do prawidłowej przebudowy beskidzkich lasów na poziomie
regionalnym - w 8 nadleśnictwach Karpat Zachodnich, z których 4 – Andrychów,
Bielsko, Jeleśnia i Sucha – są częściowo usytuowane w granicach Beskidu Małego.
Książka adresowana jest do biologów, leśników, osób
zajmujących się ochroną przyrody i ochroną środowiska oraz samorządowców
decydujących o kierunkach zagospodarowania przestrzennego gmin, w szczególności
wchodzących w skład Beskidu Małego.
Dr Alicja Barć jest
adiunktem w Katedrze Geobotaniki i Ochrony Przyrody na Wydziale Biologii i
Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, członkiem Oddziału
Śląskiego Polskiego Towarzystwa Botanicznego oraz Komisji Ochrony Środowiska i
Utylizacji Odpadów Oddziału Śląskiego PAN, ponadto współpracuje z Muzeum
Górnictwa Węglowego w Zabrzu.
Specjalizuje się w geobotanice,
ochronie przyrody i zarządzaniu środowiskiem (audytor wewnętrzny systemów
zarządzania jakością ISO 9001 i ISO 14001). Jest autorką kilkudziesięciu prac
naukowych i doniesień konferencyjnych dotyczących problemów lokalnych i
regionalnych szaty roślinnej: Karpat Zachodnich, Wyżyny
Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Śląskiej. Jej badania dotyczą w
szczególności stanu zachowania oraz przemian szaty roślinnej Beskidu Małego
spowodowanych zarówno naturalnymi procesami przyrodniczymi, jak i działalnością
człowieka.
Spis
treści
Wstęp
Cel badań
1. Jodła jako obiekt badań
1.1. Zasięg geograficzny
1.2. Morfologiczne cechy jodły
pospolitej
1.3. Wymagania ekologiczne
1.4. Obumieranie jodły
2. Rys fizjograficzny terenu
badań
2.1. Położenie geograficzne
2.2. Geologia i geomorfologia
2.3. Klimat
2.4. Stosunki hydrologiczne
2.5. Gleby
3. Historia szaty leśnej Beskidu
Małego
3.1. Początki kolonizacji terenów górskich
3.2. Wpływ
gospodarki pasterskiej na stan lasów beskidzkich. Wylesianie
3.3. Próby
powstrzymywania wylesiania. Ochrona drzewostanów
3.4. Stan lasów Beskidu Małego w
XVIII i pierwszej połowie XIX w.
3.5. Industrializacja i
świerkomania – wzorce gospodarowania w XIX w.
3.6. Konsekwencje dominacji
monokultur świerkowych w lasach Beskidu Małego w pierwszej połowie XX w.
4. Materiał i metody
4.1.
Kryteria podziału obszaru badań
4.2. Kryteria wyboru powierzchni
badawczych
4.3.
Uzasadnienie kryteriów wyboru powierzchni badawczych, odstępstwa od ścisłych
założeń
4.4.
Analiza wybranych czynników środowiska
4.5. Analiza zbiorowisk leśnych
4.6. Kryteria oceny żywotności jodły na powierzchniach
badawczych
5. Wyniki badań
5.1. Charakterystyka powierzchni
badawczych
5.2. Rozmieszczenie i zróżnicowanie
drzewostanów z udziałem jodły na obszarze Beskidu
5.3. Zbiorowiska leśne z udziałem
jodły na obszarze Beskidu Małego
5.4. Żywotność jodły w Beskidzie
Małym
6. Dyskusja
6.1. Karpacka kraina jodły
6.2. Pozostałości
dziewiętnastowiecznych kompleksów jodłowych
6.3. Jodła w wybranych
zbiorowiskach leśnych Beskidu Małego na tle zbiorowisk gór, przedgórzy, pogórzy
oraz wyżyn środkowej Polski
6.4. Zróżnicowanie
leśno-typologiczne fitocenoz z udziałem jodły
6.5. Bioindykacyjna wartość jodły w
badaniach regionalnych i ponadregionalnych
7. Podsumowanie wyników i
wnioski
Literatura
Summary
Mapy
